12 lutego 2010 r.   00034

Lena Olin

Międzynarodowej sławy aktorka szwedzka, jedna z najpopularniejszych i najpiękniejszych, współczesnych gwiazd kina. Ma na swoim koncie role u Romana Polańskiego, Ingmara Bergmana, Sydneya Pollacka, Sidneya Lumeta, Mike’a Figgisa i Lassego Hallströma, prywatnie męża aktorki. Często wcielała się w role zmysłowych, kuszących kobiet, nierzadko w typie femme fatale.

Lena Maria Joanna Olin, urodziła się 22 marca 1955 r. w Sztokholmie. Od 18 marca 1994 r. jest żoną szwedzkiego reżysera, Lassego Hallströma.

Zarówno jej matka, Britta Olin, jak i ojciec, Stig Olin, byli aktorami. Podobno powodem, dla którego podążyła tropem wyznaczonym przez rodzinną tradycję, była jej chorobliwa nieśmiałość, którą za wszelką cenę starała się przezwyciężyć.

Początki jej kariery aktorskiej, podobnie jak zawodowe losy jej ojca, związane są z osobą Ingmara Bergmana, z którym spotkała się po raz pierwszy podczas egzaminów do Szkoły Królewskiego Teatru Dramatycznego. Mimo że nie od razu dostała się tam na studia, nie umknęła uwadze mistrza, który powierzył jej epizod w „Twarzą w twarz” (1976), umożliwiając tym samym efektowny debiut filmowy. W kolejnych latach stale spotykała się z Bergmanem, grając w prowadzonym przez niego Królewskim Teatrze Dramatycznym w Sztokholmie. Zagrała w ostatnim jego filmowym dziele „Fanny i Aleksander” (1982), pojawiła się w głównej roli w telewizyjnym filmie „Po próbie” w jego reżyserii (1984) oraz występowała w jego teatralnych inscenizacjach, m. in. „Król Lear” i „Panna Julia”.

Jako młoda aktorka grała w wielkich, klasycznych sztukach Szekspira, Ibsena i Strindberga. Zdobyła niemałe uznanie w rodzinnym kraju i w Europie, zanim przybyła do USA i trafiła do Hollywood.

Przełomem na skalę międzynarodową w karierze Olin był występ u boku Daniela Day-Lewisa i Juliette Binoche w głośnej ekranizacji powieści Milana Kundery „Nieznośna lekkość bytu” Philipa Kaufmana (1988, nominacja do Złotego Globu), opowiadającej o praskiej wiośnie 68 roku.

W następnym roku zagrała Maszę w dokonanej przez Paula Mazursky'ego adaptacji powieści Singera „Wrogowie - historia miłosna” (1989). Rola ta przyniosła jej nominację do Oskara. Pod jej wrażeniem Sydney Pollack napisał specjalnie dla Olin scenariusz „Hawany” (1990). Obraz ten zawiera odniesienia do Casablanki (1942), w którym grała inna szwedzka gwiazda, Ingrid Bergman. Niestety film, pomimo udziału w nim Roberta Redforda, nie odniósł spodziewanego sukcesu.

O wiele więcej szczęścia miała Olin przy okazji kolejnych tytułów: „Mr Jones” (1993) i „Krwawy Romeo” (1993, nominacja do nagrody MTV). Ich powodzenie ugruntowało pozycję Olin w Hollywood i zaowocowało następnymi interesującymi propozycjami. Dzięki temu wystąpiła m. in. u Sidneya Lumeta w „Nocy na Manhattanie” (1997) i pod kierunkiem Polańskiego w „Dziewiątych wrotach” (1999), gdzie zagrała demoniczną, uwodzicielską postać przywódczyni grupy okultystycznej. Trzy lata później pojawiła się na planie dwóch kolejnych horrorów – „Ciemność” i „Królowa potępionych” (2002).

Dwukrotnie grała też w filmach swojego męża, Lassego Hallströma - jako Josephine Muscat w słynnej, nominowanej do Oskara „Czekoladzie”, z Juliette Binoche, Johnnym Deppem i Judi Dench (2000, nominacja do BAFTA i Europejskiej Nagrody Filmowej) oraz jako Andrea w „Casanovie”, z Heathem Ledgerem, Sienną Miller i Jeremym Ironsem (2005).

Nie unikając występów w filmach szwedzkich („Porucznik Hamilton” 1998, „Bang Bang Orangutang” 2005), zdecydowanie częściej wybierała produkcje hollywoodzkie („Wydział zabójstw, Hollywood” z Joshem Hartnettem i Harrisonem Fordem, „Odmienne stany moralności” 2003). Jednak największym sukcesem ekranowym Leny Olin ostatnich lat była telewizyjna kreacja postaci matki Jennifer Garner w słynnym serialu „Agentka o stu twarzach” (2002-2006, nominacja do Emmy, dwie nominacje do Golden Satellite Award).

Ostatnio wzięła udział w takich produkcjach, jak „The Reader” (2008) i „The Devil You Know” (2009).

Filmografia:

2009: „Devil You Know” jako Kathryn Vale
2008: „Lektor” (The Reader) jako Rose Mather / Ilana Mather
2007: „Przebudzenie” (Awake) jako Lilith Beresford
2005: „Casanova” jako Andrea
2005: „Bang Bang Orangutang” jako Nina
2003: „Wydział zabójstw, Hollywood” (Hollywood Homicide) jako Ruby
2003: „Odmienne stany moralności” (The United States of Leland) jako Marybeth Fitzgerald
2002: „Ciemność” (Darkness) jako Maria
2002: „Królowa potępionych” (Queen of the Damned) jako Maharet
2001: „Zapłon” (Ignition) jako Faith Mattis
2001: „Hamilton” jako Tessie
2001-2006: „Agentka o stu twarzach” (Alias) jako Irina Derevko (gościnnie)
2000: „Czekolada” (Chocolat) jako Josephine Muscat
1999: „Super-bohaterowie” (Mystery Men) jako Dr Annabel Leek
1999: „Dziewiąte wrota” (The Ninth Gate) jako Liana Telfer
1998: „Komandor Hamilton” (Hamilton) jako Tessie
1998: „Polski ślub” (Polish Wedding) jako Jadzia Pzoniak
1997: „Noc na Manhattanie” (Night Falls on Manhattan) jako Peggy Lindstrom
1995: „The Night and the Moment” jako Markiza
1993: „Krwawy Romeo” (Romeo Is Bleeding) jako Mona Demarkov
1993: „Mr. Jones” jako Libbie Bowen
1990: „Hebriana” jako Lena
1990: „Hawana” (Havana) jako Bobby Duran
1989: „Wrogowie” (Enemies: A Love Story) jako Masza
1989: „S/Y Glädjen” jako Annika Larsson
1988: „Nieznośna lekkość bytu” (The Unbearable Lightness of Being) jako Sabina
1988: „Friends” jako Sue
1987: „Komedianter” jako Ann
1986: „På liv och död” jako Nadja Melander
1986: „Glasmästarna” jako Pani z psem
1986: „Flucht in den Norden” jako Karin
1985: „Wallenberg: A Hero's Story” jako Marta
1984: „Po próbie” (Efter repetitionen) jako Anna Egerman - starsza
1982: „Gräsänklingar” jako Nina
1982: „Fanny i Aleksander” (Fanny och Alexander) jako Rosa
1980: „Kärleken” jako Lena
1978: „Przygody Picassa” (Picassos äventyr) jako Dolores
1977: „Friaren som inte ville gifta sig” jako Cyganka
1977: „Tabu” jako Dziewczyna
1976: „Twarzą w twarz” (Ansikte mot ansikte) jako Asystentka

 

Opr. Katarzyna Ziętek
kz@szwecja.net