Czwartek, 5 kwietnia 2012 r.   00014

Mądry Anders po szkodzie

Szwedzki minister finansów, Anders Borg, to najbarwniejsza postać w rządzie Fredrika Reinfeldta. Młody, energiczny, pewny siebie, no i wygląd – włosy związane w kitkę i kolczyk w uchu zawsze budziły sensację. Jako minister finansów Borg przeprowadził kraj suchą nogą przez lata kryzysu. Szwecja zmniejszyła zadłużenie, osiąga nadwyżki budżetową i ma stabilne finanse publiczne.

Anders Borg jest również ważną postacią prawicowej partii Moderata, flagowego okrętu rządzącej koalicji, reprezentującej ludzi lepiej sytuowanych i przedsiębiorczych, liczących raczej na własne siły niż pomoc "opiekuńczego państw". Główną metodą na stymulację gospodarczą są mniejsze podatki – uważają Moderaci. W całym okresie swoich rządów, od 2006 roku, koalicja zmniejszała kilkakrotnie podatek dochodowy. Partia jest również gorącą zwolenniczką deregulacji rynku, prywatyzacji i swobodnego działania mechanizmów rynkowych.

No i mechanizmy zadziałały. W kolejnych etapach sprywatyzowano wiele placówek służby zdrowia, szkoły apteki itp. Zarządzanie przez prywatnych właścicieli jednostki rozwijają się bardzo dobrze – podobnie jak zyski. Mimo to państwo dopłaca do nich ogromne pieniądze, żeby utrzymać niski poziom cen leków czy usług medycznych. A zyski? A od zysków będzie wpływał podatek do państwowej kasy – myślał sobie Anders. In Your dreams – pomyśleli inwestorzy i skorzystali z prostego mechanizmu rynkowego.

Metoda

W jakimś sympatycznym kraju X otwiera się firmę A. Ta firma pożycza kilkaset milionów np. szwedzkiej sieci Aptek. Oprocentowanie kredytu – 300%. Szwedzka sieć płaci grzecznie ten ogromny procent i w kasie zamiast zysków pozostają straty. A ponieważ podatek od zysków kapitałowych w kraju X jest bliski lub równy 0% inwestorzy chętnie go zapłacą – w sympatycznym kraju. Na scenie pozostaje smutny Anders, któremu miliardy przechodzą koło nosa.

Z tego mechanizmu korzystają nie tylko nowi właścicieli jednostek służby zdrowia czy oświaty. Robią to wszystkie duże koncerny. Podatek 7 największych szwedzkich koncernów wynosił 0 – słownie zero – w 2010 r. mimo wypracowanych dużych zysków. Trudno się dziwić, że ministrowi finansów taki obrót sprawy nie przypadł do gustu. Postanowił więc ukrócić... swobodne działanie mechanizmów rynkowych (!)

Blokada

W połowie marca tego roku ministerstwo finansów przedstawiło propozycję zmiany prawa, tak by ograniczyć kredytową karuzelę. Propozycja jest dość łagodna i zablokowanie możliwości przenoszenia zysków do rajów podatkowych ma być zrekompensowane obniżką podatku od przedsiębiorstw.

Odpowiedź przemysłowców była surowa. 26 osobistości szwedzkiego życia gospodarczego podpisało się pod listem, w którym poddają ostrej krytyce ustawodawczą inicjatywę Borga. Wśród sygnatariuszy są m.in. szef Ericssona Hans Vestberg, szef Ikei Thomas Carlzon, szef Volvo Olof Persson oraz Jacob Wallenberg – przewodniczący rady nadzorczej grupy kapitałowej Investor. To praktycznie cały szwedzki przemysł. Zmiana prawa i zablokowanie możliwości udzielania pożyczek wewnątrz koncernu doprowadzi do spadku inwestycji w Szwecji – ostrzegają przemysłowcy.

Nie łatwy ma teraz orzech do zgryzienia nasz bohater. Z jednej strony opinia publiczna rozjuszona doniesieniami o anomaliach w prywatnych domach opieki dla osób starszych, drastycznych cięciach wydatków przy jednoczesnych dużych zyskach właścicieli oraz zerowe podatki szwedzkich koncernów – z drugiej strony cały szwedzki przemysł i międzynarodowe grupy kapitałowe.

 

Ryszard Nowak
rn@szwecja.net

 

Zobacz inne artykuły...