2006-01.21  00256

Konstytucja

Pierwsz konstytucja szwedzka powstała w 1809 roku (8 lat po konstytucji 3 maja w Polsce). Konstytucję uchwalono po detronizacji Gustava iV Adolfa i upadku monarchii absolutnej, w atmosferze upadku państwa i dużych strat terytorialnych.

Przez lata ulegała ona oczywiście wielu zmianom i uzupełnieniom.

Szwecja nie ma dziś jednego aktu prawnego - konstytucji - jako ustawy zasadniczej. Na konstytucję Szwecji składają sie dziś cztery akty prawne definjujące i regulujące:
- podstawy, cele i formę rządów (regeringsformen, 1974 r.)
- sukcesję tronu (successionsordningen, 1810 r.)
- wolność wypowiedzi (yttrandefrihetsgrundlagen, 1991 r. )
- wolność publikacji (tryckfrihetsförordningen, 1949 r.)

Można powiedzieć - jedna konstytucja w czterech osobach...

Prawo regulujące pracę sejmu, ordynacja sejmowa (riksdagsordningen) jest czymś pośrednim między prawem konstytucyjnym, a zwykłym prawem. Na oficjalnych stronach rządowych, (http://www.regeringen.se/val2002/sastyrssverige.htm) ordynacja sejmowa jest jednak nazwana częścią składową Ustawy Zasadniczej (grundlagen). Sama konstytucja mówi jednak: „Ustawa ustrojowa, Ustawa o sukcesji tronu, Ustawa o wolności publikacji oraz Ustawa o wolnści słowa stanowią konstytucją kraju.”* Ordynacja sejmowa nie jest więc tutaj wymieniona. Ze wszystkich czterch ustaw konstytucyjnych tylko jedna, o wolności słowa, zawiera w nazwie określenie „ustawa zasadnicza”, czy w dosłownym tłumaczeniu „prawo podstawowe” (grund-lagen; lagen = prawo). W rzeczywistości jednak najbardziej typowy charakter Ustawy Zasadniczej ma „Regeringsformen” (Ustawa ustrojowa). Definiuje ona podstawy ustrojowe kraju, prawa i obowiązki obywatela, określa zasady pracy rządu, parlamentu i organów administracji państwowej.

* SFS 1998:1437, 3 §: „Regeringsformen, successionsordningen, tryckfrihetsförordningen och yttrandefrihetsgrundlagen är rikets grundlagar. Lag (1991:1471).”