Nowinki ze Szwecji – archiwum.

Zamach w Sztokholmie
Wczoraj rozpoczął się proces sądowy przeciwko Rachmanowi Akiłowi, uzbeckiemu terroryście, który dokonał zamachu w Sztokholmie 7 kwietnia 2017 r. Akiłow skradzioną ciężarówką w pełnym pędzie przejechał ponad kilometr po najpopularniejszym deptaku Sztokholmu, wypełnionym ludźmi.

Akiłow przyznaje się do winy i powołuje się na sympatię do tzw. Państwa Islamskiego. W zamachu zginęło pięć osób, wśród nich 11-letnia Ebbę Åkerlund.

Ojciec dziewczynki zamierza teraz oskarżyć państwo szwedzkie za zaniedbania, które doprowadziły do tej tragedii. Jego adwokat Thomas Bodström, były minister sprawiedliwości, dostrzega w akcie oskarżenia przeciwko Akiłowi podstawy do wytoczenia procesu państwu. (rn)

11-letnia Ebba Åkerlund, zamordowana przez islamskiego terrorystę.

Ingvar Kamprad
27 stycznia zmarł w Szwecji Ingvar Kamprad, twórca globalnego koncernu meblowego IKEA. Nazwa firmy to akronim od słów Ingvar Kamprad, Elmtaryd Agunnaryd. Elmtaryd (dzisiaj: Älmtaryd) to nazwa osady w parafii Agunnaryd.

Kamprad urodził się 30 marca 1926 r. w pobliżu Älmhult w Smolandii (Småland). Od dzieciństwa zajmował się handlem. Jako 17-latek, 15 czerwca 1943 r., założył firmę IKEA, która początkowo sprzedawała wysyłkowo różne drobiazgi – długopisy, zegarki, pończochy i.in. Firmę prowadził z domu.

Meble zaczął Kamprad sprzedawać od 1947 r. Pierwszy dom towarowy IKEA otworzono w Älmhult w 1958 r. Siedem lat później, w 1965 r., pierwszy dom towarowy IKEA w Sztokholmie. W 2015 r. IKEA miała 368 domów towarowych w 44 krajach. Obroty koncernu osiągały 300 miliardów koron (131 mld zł).

Pogrzeb odbędzie się w gronie rodzinnym w Älmhult. (rn)

Ingvar Kamprad

Rozterki Avanzy
Około 30 tysięcy Szwedów kupiło akcje kanadyjskich firm handlujących konopią – Cannabis. Tak ocenia Claes Hemberg, analityk e-banku i największej szwedzkiej platformy giełdowej Avanza.

Z konopii indyjskich wytwarza się m.in. marihuanę. W wielu krajach medyczna marihuana jest dozwolona, np. Niemcy, Dania czy Szwecja. Po pojawieniu się pogłosek, że już latem tego roku marihuana będzie legalna w Kanadzie akcje firm eksplodowały.

Claes Hemberg wskazuje na aspekt etyczny finansowania handlu marihuaną. Tego problemu nie widzi dyrektor naczelny firmy, Rikard Josefson. Maksymalizacja zysków to nasze zadanie – podkreśla. Tak długo dopóki firmy operują legalnie, ich rozwój i wzrost kursu akcji, to główny argument dla inwestorów.

Ale również ekonomia nakazuje ostrożność. Jeżeli kurs akcji firmy wzrósł pięciokrotnie w krótkim czasie, to coś tu nie gra – zauważa Hemberg. Istnieje ryzyko, że to kolejna giełdowa bańka cenowa. (rn)

Miliardy na Patrioty
W listopadzie ubiegłego roku szwedzki rząd postanowił rozpocząć starania o zakup amerykańskiego systemu obrony powietrznej Patriot. Wówczas to zakładano cenę około 5 mld złotych za 4 kompletne baterie. Teraz okazuje się, że koszt może być wielokrotnie większy.

Amerykański kongres ma wkrótce podjąć decyzję, czy Szwecja będzie mogła kupić system Patriot. Jak podaje Sveriges Radio, sr.se, Szwecja występuje o ofertę na cztery baterie, 200 rakiet typu PAC3, które mają chronić kraj przed rosyjskimi Iskanderami oraz 100 mniej zaawansowanych rakiet. Całkowita cena zakupu może przekroczyć nawet 10 mld złotych. (rn) Zobacz też 8.11.2017...

Rakiety PAC3 mają bronić Szwecji przed rosyjskimi Iskanderami.

Kradzieże danych osobowych
Dzisiejsi złodzieje zamiast rzeczy kradną chętniej tożsamość. W 2017 r. zgłoszono 116 760 takich przypadków. To nieco mniej niż rok wcześniej, jednak pod koniec roku ilość tego typu przestępstw raptownie znowu wzrosła.

Najczęściej chodzi o kradzież danych kart kredytowych i robieniu zakupów w sieci jako ktoś inny. W 2017 r. dokonano w Szwecji blisko 80 000 takich przypadków. Jednak czasem mogą to być poważniejsze przestępstwa, do sprzedaży cudzego domu włącznie.

Od lipca 2016 r. nieuprawnione używanie cudzych danych osobowych, popularnie zwane kradzieżą tożsamości, jest karalne, może oznaczać nawet karę do dwóch lat więzienia. (ak)

Politycy są zmęczeni
Coraz więcej szwedzkich polityków rezygnuje ze swej pracy. W ostatnich wyborach, w 2014 r. do riksdagu, gmin i województw wybrano w sumie 14.807 polityków. Do końca 2017 roku 3301 z nich złożyło swoje mandaty, co stanowi 22% wszystkich wybranych. W poprzedniej kadencji ilość zmęczonych wynosiła 2 895 osób.

Najczęściej składają swoje mandaty członkowie partii Szwedzcy Demokracji SD, aż 35% wybranych do wszystkich organów władzy. Najrzadziej opuszczają swoje stanowiska ludowcy z Center, zaledwie 14%.

Przyczyn coraz częstszych rezygnacji upatruje się m.in. w oporze aparatu urzędniczego oraz nadmiernego centralnego sterowania. Politycy tracą wiarę w indywidualne możliwości wpływania na losy kraju co było celem ich zaangażowania. (ak)

Mniej azylantów do Szwecji
W ubiegłym 2017 roku przybyło do Szwecji zaledwie 25 000 osób w poszukiwaniu azylu. Jest to znacznie mniej niż w dwa poprzednie lata. Można to porównać z liczbą 163 000 podań o azyl złożonych w 2015 roku. Rok 2016, po zaostrzeniu przepisów azylowych, był już znacznie łagodniejszy – 29 000 podań.

Zwłaszcza fala migracyjna 2015 roku spowodowała duże opóźnienia w podejmowaniu decyzji azylowych przez Urząd Migracyjny – Migrationsverket. Teraz jest szansa nadgonienia zaległości. W 2017 roku jakąś formę azylu przyznano 36 531 osobom. Totalnie prawo pobytu w Szwecji otrzymało w owym roku 135 529 osób, włączając obywateli krajów UE/EOG, studentów, łączenie rodzin czy powracających do ojczyzny Szwedów.

W październiku 2017 roku liczba ludności Szwecji wynosiła 10 103 843 osób. To o 1,4% więcej niż 10/2016 r. (rn)

Zdrowy jak szwedzki minister
Niemal każdemu pracującemu zdarza się wziąć czasem zwolnienie lekarskie w przypadku choroby. Ale nie szwedzkim ministrom. W ciągu ostatnich trzech lat rządów lewicy, tylko jeden minister poszedł na zwolnienie – minister zdrowia. Choroba była zapewne poważna – wypalenie – gdyż po trzech miesiącach chorobowego minister opuścił rząd.

Cały pozostały rząd jest zdrowy jak rydz. Wprawdzie co najmniej siedmiu jego członków, wśród nich premier, leczono w tym czasie w szpitalach, ale na zwolnienie nie poszli – obowiązek ważniejszy. Jednego z nich, ministra rolnictwa, nawet zawał serca nie zdołał oderwać od biurka. Zuch.

Ale czy aby na pewno to poczucie obowiązku nie pozwalo ministrom pójść na zwolnienie? Wątpliwie. Całkiem brutalnie budzi się poderzenie, że to... kasa. Chorobowe związane jest z utratą części zarobków. Premier stracił by 2 291 zł, a ministrowie do 2 008 zł. Członkowie szwedzkiego rządu tłumaczą się, że kierowali swoimi resortami nawet ze szpitalnego łóżka i dlatego nie zgłaszali choroby. To by wyjaśniało wiele chorych poczynań rządu. (rn)

Szwedzki lewicowy rząd, 5 października 2014 r.

Szwedzi inwestują w konopie
Tysiące Szwedów inwestuje w marihuanę (cannabis, konopie). W Szwecji jest wprawdzie już samo posiadanie marihuany zakazane, ale nie przeszkadza to by kupować akcje firm sprzedających narkotyk w Kanadzie. Gdy pojawiły się pogłoski, że Kanada jest w drodze do legalizacji marihuany już latem 2018 roku, nie tylko medycznej, kursy akcji firm z tej branży poszybowały w górę.

Kurs akcji kanadyjskiej firmy Aurora Cannabis n.p. wzrósł o 348% w ciągu trzech miesięcy. Według statystyk maklerskiej firmy Avanza, w ostatni piątek ilość inwestorów, która kupiła u nich tą akcję przekroczyła 5000. Tylko największe światowe giganty jak Apple czy producent samochodów elektrycznych Tesla cieszą się większą popularnością.

Avanza pośredniczy w zakupie kilku firm, których głównym produktem jest marihuana. Wśród giełdowych liderów są:
Cannabis Wheaton Income Equity: +483%
Aurora Cannabis: +348%
Cannabis Wheaton Income Corp: +193%
Supreme Cannabis Company: +106%
Harvest One Cannabis: 89%

Podany wzrost kursu akcji dotyczy ostatnich trzech miesięcy. (rn)

Firmy handlujące marihuaną są fawoeytem szwedzkich inwestorów.

Trzech Króli
Tym razem Święto Trzech Króli wypada w sobotę. Nie wielki to więc zysk dla ludzi pracujących. W Szwecji jednak kto może świętuje już od dzisiaj po południa.

Święto Trzech Króli w Szwecji nazywane jest oficjalnie "Trettondedag jul" czyli trzynasty dzień po Święcie Bożego Narodzenia, wliczając 25 grudnia. (ak)

Dziczyzna na szwedzkich drogach
W 2017 roku odnotowano w Szwecji blisko 61 200 wypadków zderzenia samochodów z dziczyzną, zgłoszonych na policję. Jest to największy jak dotąd roczny wynik. Rok wcześniej, w 2016 r. tego typu wypadków było 58 500.

Przyczyny groźnego wzrostowego trendu upatruje się m.in. w suchym lecie i ciepłej zimie. Ma to powodować zmiany w zwyczajach poruszania się zwierząt w poszukiwaniu wody. Nowe ścieżki nie zawsze pasują do aktualnej infrastruktury i ogrodzeń chroniący drogi przed zwierzętami. (ak)

Nowy Rok czy Dzień Pizzy?
W Szwecji powstaje "nowa świecka tradycja" – Dzień Pizzy, który obwołano 1 dzień stycznia. Szczególnym powodzeniem cieszy się wówczas pizza. Według raportu rozsyłanego do mediów pod koniec grudnia od 2008 r. przez firmę Onlinepizza tego dnia pizza króluje na szwedzkich stołach.

Okazuje się, że Onlinepizza przeprowadziła sprytną kampanię reklamową, by stworzyć taką tradycję. Po raz pierwszy w krajowej prasie zajadanie się pizzą w Nowy Rok nazwał tradycją dziennik Sydsvenskan już 5 stycznia 2008 r. Potem rozsyłany co roku Pizza-raport był skwapliwie komentowany w szwedzkich mediach. Tak więc zamiast Nowego Roku obchodzimy w Szwecji 1 stycznia Dzień Pizzy.

Wybór dnia marketerzy firmy Onlinepizza wybrali trafnie. Pozostałe ważne święta mają już ugruntowane zwyczaje kulinarne. Nowy Rok nie miał. Teraz już ma. Tłusta pizza z mnóstwem węglowodanów doskonale łagodzi cierpienia skacowanych Szwedów. (rn)

Noworoczny Dzwon w Skansenie
W strugach deszczu witali sztokhozmianie Nowy Rok. Jak co roku w sztokholmskim Skansenie odbywa się główny koncert noworoczny. Tuż przed godziną 00:00 odczytywana jest szwedzka wersja wiersza Alfreda Tennysona "Ring Out, Wild Bells" z 1850 roku.

Autorem szwedzkiego tłumaczenia jest Edvard Fredin. Dzieło nazywane tutaj "Nyårsklockan" (Noworoczny Dzwon) opublikowane zostało w 1890 roku, w rok po śmierci autora. Od pierwszych słów wiersza nazywane jest też "Ring, klocka ring" ≈ Niech zabrzmi dzwon.

Tradycja odczytywania "Ring, klocka ring" w Skansenie trwa w Szwecji od roku 1895, kiedy to sztokholmski listonosz i gawędziarz odczytał tam po raz pierwszy "Noworoczny Dzwon", witając Nowy Rok. (rn) Posłucha Nyårsklockan z 1980 roku... oraz z 2014 r....

Krister Henriksson odczytuje Noworoczny Dzwon w sztokholmskim skansenie, 2017r. Cały koncert zobacz na SVT.se... Ring Klocka od minuty 41:24, dostępne do 30 stycznia 2018 r.