Nowinki ze Szwecji – archiwum.

Ostatnia szansa
W październiku 2015 roku wprowadzono do obiegu w Szwecji nowe banknoty o nominałach 20, 50 oraz 1 000. Starsze banknoty o tych nominałach utraciły ważność od 1 lipca 2016 r. Dzisiaj mija ostatni dzień, kiedy można je jeszcze wpłacić w banku na swoje konto. Problem w tym, że większość placówek bankowych... nie operuje gotówką.

Jest jednak ratunek – wpłatomaty. Jeszcze dzisiaj można wpłacić na swoje konto stare banknoty za pomocą automatów. Od jutra jedyna możliwość to przesłanie starych banknotów do Narodowego Banku Szwecji (Sveriges Riksbank) z prośbą o wymianę. Opłata za usługę wynosi 100 koron jednorazowo od przesyłki, niezależnie od ilości i wartości przesłanych banknotów. +Info...

Już 1 października 2016 roku wchodzi do obiegu kolejna partia nowych pieniędzy – banknoty o nominale 100 i 500 koron oraz monety jedno- dwu- i pięciokoronowa. Stare banknoty i monety utracą ważność po 30 czerwca 2017 roku. Warto już teraz pozbywać się tych nominałów. (rn) Zobacz też Pieniądze...

Dzisiaj ostatnia szansa na wymianę tych banknotów w bankach.

Szwedzi kradną włoskie plaże
Prawdziwą plagą dla włoskich nadmorskich kurortów stali się szwedzcy turyści, którzy próbują zabierać na pamiątkę trochę piasku z pięknych śródziemnomorskich plaży. Już nie włoskie wino czy oliwa z oliwek, a piasek ma przypominać nam wakacje w słonecznej Italii.

Pewien szwedzki turysta drogo przypłacił niedawno swoją tęsknotę za słońcem, ciepłem i białą plażą. Został on przyłapany na lotnisku gdy próbował przemycić trzy butelki... piasku. Ukarano go grzywną 3000 euro (≈13 000 zł).

Szczególnie dotknięta "kradzieżami plaży" jest włoska wyspa Sardynia. W ubiegłym roku włoskie służby graniczne, tylko na lotnisku miasteczka Cagliari na południu Sardynii, udaremniły przemyt... pięciu ton piasku! Nic nie wskazuje na to by tegoroczne wyniki miały być gorsze. (rn)

Szwedzi w czołówce sobowtórów van Gogha
Kanadyjski rzeźbiarz i pisarz Douglas Coupland ogłosił konkurs na sobowtóra sławnego holenderskiego malarza Vincenta van Gogha. Zwycięzcę czeka 5000 euro, podróż do Vancouver w Kanadzie oraz... nieśmiertelność. Podobizna wybrańca zostanie zeskanowana trójwymiarowo co posłuży do wykonania odlewu popiersia z brązu.

Vincent van Gogh rozpoczyna serię rzeźb sławnych... rudzielców. Według Coupland rudowłosi stanowią "ostatnią udaną ludzką mutację", którą natura obdarzyła zaledwie 1-2% ludzkości.

Na stronie iamvincent.com można przesyłać zdjęcia osób podobnych do van Gogha – swoje lub znajomych, z uchem lub bez. O zwycięstwie zadecyduje sam Coupland, ale równolegle trwa nieformalne głosowanie.

Do niedawna prowadził w nim redaktor szwedzkiego dziennika Svenska Dagbladet, Ivar Arpi. Biedaczysko – tak bardzo przejął się prowadzeniem, że obiecał obciąć sobie ucho jak zwycięży, w internetowej transmisji na żywo. Możemy jednak odetchnąć z ulgą, chyba ominą nas krwawe jatki. Obecnie wyprzedza go inny Szwed – Petter Samuelson, przedsiębiorca ze Sztokholmu. Jako przedsiębiorca jest on zapewne w lepszej kondycji psychicznej. (rn)

Vincent van Gogh i Ivar Arpi.

Obecny lider Petter Samuelson obok van Gogha.

Typowe szwedzkie lato
...i prawdziwie szwedzkie tytuły w mediach: Czekają nas upały – potem nadejdzie mróz ("Supervärme väntar – sen kommer kylan", svt.se). Tak to można przetłumaczyć dosłownie, choć gorliwy autor chciał zapewne nadać nieco przesadnego dramatyzmu prostej informacji o pogodzie. W samym artykule spuszcza już rozsądnie z tonu i pisze o ochłodzeniu.

Faktem jednak pozostaje, że w całym kraju mamy piękną pogodę, mapa pogody Szwecji usiana słoneczkami jak choinka lampkami, a obok przyzwoite liczby stopni Celsjusza z dwójką na czele, ba! – zdarza się i trójka.

I tak ma być do połowy przyszłego tygodnia. Mrozów wprawdzie nie będzie, ale chłód, deszcz i słota i owszem. (rn)

Trzy miliardy w plecy i po bólu
Szwedzki koncern motoryzacyjny Volvo AB ma zapłacić blisko trzy miliardy złotych (670 mln €) za współpracę kartelową z kolegami z branży. Taką ugodę zawarto dzisiaj z komisją UE, by zakończyć wieloletnie śledztwo i spory prawne, Wśród pozostałych członków kartelu są firmy MAN, Volvo/Renault, Daimler, Iveco, DAF oraz Scania, obecnie własność Volkswagena. Ta ostatnia nie została objęta ugodą i śledztwo toczy się nadal. MAN, który "zakapował" kolegów do komisji UE, nie musi płacić kary. Pozostali mają w sumie do zapłacenia 12,84 miliarda złotych.

Rynek przyjął ugodę z ulgą. Po ogłoszeniu komunikatu akcje Volvo na sztokholmskiej giełdzie wzrosły o blisko 2 korony. Według unijnych reguł kara mogła być znacznie większa, do 10% światowych obrotów koncernu, czyli nawet 14 mld złotych. (rn)

Szwedzcy nacjonaliści budzą zainteresowanie
Zakończył się polityczny tydzień w Almedalen, w stolicy Gotlandii Visby. Przywódcy wszystkich partii politycznych oraz wielu innych organizacji propagowali siebie i swoją działalność. Najwięcej widzów zdołał przyciągnąć przywódca nacjonalistycznej partii Szwedzcy Demokraci (Sverigedemokraterna, SD), Jimmie Åkesson. Aż 276 000 osób obejrzało na żywo przemówienia Åkessona według badań firmy MMS. Dopiero na drugim miejscu znalazł się obecny premier Szwecji Stefan Löfven (S). Jego przemówienie obejrzało 255 000 osób.

Najmniejszym powodzeniem cieszyła się wypowiedź nowej rzeczniczki partii Zielonych, MP, Isabelli Lövins, mimo że był to jej debiut w Almedalen. (rn)

Nie ma równości w Szwecji
Co najmniej gdy chodzi o szybkość mobilnego serfowania w sieci. Konsumencki serwis Bredbandskollen – umożliwiający m.in. sprawdzenie szybkości połączeń szerokopasmowych – sprawdził szybkość sieci w całym kraju. Okazuje się, że najszybciej śmigają po sieci mieszkańcy wyspy Gotlandia, ale pod warunkiem, że ich operatorem jest Telia, dawny państwowy urząd telekomunikacyjny, przekształcony później na "normalną" firmę. Abonamencie Telii na Gotlandii serfują z szybkością 38,9 Mbit/s.

Generalnie, według pomiarów Bredbandskollen, Telia dostarcza najszybsze połączenia w większości z 21 szwedzkich województw. Tylko w niewielu przegrywa konkurencję z Tele2, w trzech z operatorem Tre (tre po szwedzku znaczy trzy), a tylko w jednym z Telenor.

Pomiary były robione w okresie 1/01–15/05 2016 r. na wielu urządzeniach, markach i modelach – laptopach, tabletach, smartfonach. (rn) Pełne wyniki testów można pobrać na stronie bredbandskollen.se...

Granica USA w Sztokholmie
Pasażerowie lecący ze Sztokholmu do USA będą poddawani amerykańskiej kontroli granicznej już na lotnisku Arlanda. Szwedzki rząd sprawdza teraz prawne uwarunkowania dopuszczenia amerykańskiego personelu do przeprowadzania na terytorium Szwecji kontroli, tak jakby była to granica państwowa Stanów Zjednoczonych. Po przejściu pasażerów przez tego typu kontrolę, tzw. preclearance, samoloty ze Sztokholmu będą w Stanach traktowane jak loty krajowe.

Pewną komplikację stanowi fakt, że amerykański personel będzie podlegał tylko juryzdykcji USA i będzie mógł nosić broń. Nie wykluczone, że wymagane będą zmiany w szwedzkiej konstytucji. Konieczna też będzie przebudowa lotniska Arlanda według amerykańskich wymogów, tak by stworzyć strefę eksterytorialną. Ambicją rządu jest by wszelkie decyzje podjęto do 2018r.

Jak dotąd kontrole graniczne typu "preclearance" są tylko na dwóch lotniskach w Irlandii. Szwecja będzie więc drugim krajem na świecie, który będzie posiadał amerykańską granicę na swoim terytorium. (rn)

Bat zamiast marchewki
Po wielu latach beztroskiej polityki azylowej Szwecja wprowadziła znaczne restrykcje. Przynoszą one teraz spodziewane efekty. W pierwszym półroczu 2016 roku ilość osób proszących o azyl w Szwecji zmniejszyła się o 40% w porównaniu z pierwszą połową roku ubiegłego. Podanie o azyl w Szwecji w bieżącym roku złożyło "zaledwie" 13 350 osób. Tylko Norwegia zdołała skutecznej odstraszyć ochotników na azylantów – tam ich ilość zmniejszyła się aż o 60% i wyniosła tylko 1 400 osób.

Jednocześnie coraz więcej osób dobrowolnie opuszcza Szwecję po otrzymaniu odmowy azylu lub też wycofuje swoje podanie zawczasu, by móc próbować szczęścia gdzie indziej. W okresie styczeń–czerwiec obecnego roku Szwecję opuściło dobrowolnie około 9500 migrantów, niemal tyle samo co w ciągu całego roku 2015.

Obecnie o azyl w Szwecji stara się 2% migrantów przybywających do wszystkich krajów Unii. W ubiegłym roku wskaźnik ten wynosił 12%. Teraz jest to poziom zadowalający – twierdzi szwedzki minister ds migracji Morgan Johansson (S) – ponieważ ludność Szwecji również stanowi 2% sumy ludności krajów unijnych. (rn)

Jeszcze niedawno oburzano się na takie ulotki rozsyłane przez Szwedzkich-Demokratów (SD) w obozach dla migrantów. Dzisiaj Socjal–Demokraci (S) realizują politykę SD.

Terror w Nicei
W szwedzkich mediach dominują dzisiaj, podobnie jak na świecie, informacje z Nicei we Francji. Wczoraj wieczorem kierowca ciężarówki świadomie wjechał w tłum podziwiający pokaz sztucznych ogni, taranując i miażdżąc wiele osób przez dwa kilometry. Napastnik zginął podczas wymiany ognia z policją.

Jak dotychczas (8:30) liczbę ofiar śmiertelnych oblicza się na 84 osoby. Ponad 100 jest rannych, stan około 20 jest krytyczny. (rn)

Supermarket w garści
Co czwarty zakup w sieci był w Szwecji robiony ze smartfona w marcu bieżącego roku. Tego typu handel jest coraz popularniejszy. Od stycznia wzrósł on o 7%, z 18 do 25%. Ocenia się, że w marcu dokonano 2,5 miliona zakupów, co na 8.5 milionowy naród należy uznać za imponujące.

Do tak szybkiego rozwoju e-handlu przez smartfony przyczyniają się m.in.: uproszczone procedury płatności, atrakcyjne własne apki e-sklepów, indywidualne akcje promocyjne "wpadające" do komórki z odpowiednio dopasowaną ofertą do danego konsumenta. Dane są czerpane z mediów socjalnych, historii zakupów, historii przeglądarki itp. (ak)

Inflacja w Szwecji...
... nabiera rumieńców. Ceny konsumpcyjne w czerwcu wzrosły o 0,1% w stosunku do maja 2016 roku. W porównaniu rocznym jest to jednak aż 1%, najwięcej jak dotąd w tym roku. "Aż" ponieważ mimo usilnych starań Narodowego Banku Szwecji, Riksbanku, od długiego już czasu inflacja w Szwecji stała niemalże w miejscu. Przez blisko połowę ubiegłego roku mieliśmy w Szwecji deflację – spadek cen konsumpcyjnych. Rekord dodatniej inflacji wyniósł wówczas raptem 0,2% r/r (marzec 2015).

Do zwiększonej inflacji przyczynił się m.in. wzrost cen energii elektryczne, paliw oraz sezonowe podwyżki w branży turystycznej. Przeciwdziałały jej 5,6-procentowy spadek cen ubrań, oraz obniżki cen warzyw.

Do wymarzonej przez Riksbanken inflacji na poziomie 2% jeszcze daleko, ale jesteśmy już w połowie drogi. (rn)

Ucieczka od Szwedzkiego Kościoła
Szwedzi masowo opuszczają swój kościół. W normalnym czerwcu około 3000 osób składa podanie o wypisanie ich ze szwedzkiego narodowego, luterańskiego kościoła – Svenska kyrkan (Szwedzki Kościół). Tak jednak nie było w czerwcu obecnego roku. Tym razem decyzję o wystąpieniu z tego kościoła podjęło aż 13 300 osób. I o ile "normalnie" narodowy kościół opuszczają głównie młodzi ludzie, w wieku 24–38 lat, to tym razem są to osoby starsze, w grupie wiekowej 65–69 lat, które całe życie były jego członkami.

Przyczyny należy upatrywać w akcji szwedzkich mediów – państwowego Sveriges Radio (Szwedzkiego Radia) oraz popołudniówki Aftonbladet. Ujawniły one rozrzutność hierarchów i urzędników, którzy z kościelnej kasy opłacali swoje luksusowe wycieczki, wystawne uczty i tym podobne "duchowe" zajęcia.

Szwedzki Kościół otrzymuje dotacji państwowych około 270 milionów złotych rocznie. Wszystkie pozostałe związki wyznaniowe razem muszą zadowolić się sumą 37 mln zł. (ak)

Przyłapany na plądrowaniu kościelnej kasy biskup luterańskiego Szwedzkiego Kościoła rozkłada ręce.

Przekręt "na dyrektora"
Kiedyś typowym oszustwem w okresie wakacji w Szwecji były fałszywe faktury za niezamówione usługi. Oszuści wysyłali je do dużych przedsiębiorstw, gdzie w dziale ekonomicznym pracował najczęściej ktoś na zastępstwie i płacił grzecznie każdą fakturę.

Teraz technika poszła naprzód – podobnie jak złodzieje. Szwedzka policja ostrzega właśnie przed nowym typem oszustwa – "na dyrektora". Hakerzy za pomocą trojanów włamują się do wewnętrznej poczty przedsiębiorstw, po czym wysyłają maila do działu ekonomicznego "od dyrektora" z poleceniem natychmiastowego zapłacenia "zapomnianego" rachunku.

Kilkadziesiąt przedsiębiorstw dało się tak nabrać w dwóch północnych województwach Szwecji tylko w ciągu ostatniego miesiąca. Sumy wahają się od 40 do 160 tysięcy złotych. (rn)

Co Szwedzi NATO
W Szwecji nie milkną komentarze na temat szczytu NATO w Warszawie. Delegacja szwedzka na czele z premierem Stefanem Lovfenem była zaproszona. Decyzje jakie zapadły w Warszawie bardzo pozytywnie ocenił Naczelny dowódca sił zbrojnych Szwecji Micael Bydén. W kontekście szczytu pojawiały się w szwedzkich mediach, na ogół nieprzychylnych Polsce, określenia "przełomowy, historyczny". Czytaj dalej...

Naczelny dowódzca sił zbrojnych Szweji, Micael Bydén podczas szczytu NARO w Warszawie.

Szwecja trzecia na świecie
Po raz kolejny Szwecja zajęła trzecie miejsce na świecie w corocznym rankingu dygitalizacji przeprowadzanym przez World Economic Forum. Organizacja porównała 139 krajów, oceniając pod względem m.in. używalności internetu, cyfrowej infrastruktury, warunków działania przedsiębiorstw, ceny, dostępu do kompetencji oraz elektronicznych usług administracji publicznej.

Od trzech lat Szwecja zajmuje trzecie miejsce. W tym roku na pierwszą piątkę składają się w kolejności: Singapur, Finlandia, Szwecja, Norwegia oraz USA. Polska zajęła miejsce 42. Na miejscu ostatnim, 139, znalazł się Czad. (rn) +Info na str WEF...

Szwedzi w Warszawie
Przedstawiciele Szwecji zostali zaproszeni do wzięcia udziału w "roboczym obiedzie" podczas dzisiejszego szczytu NATO w Warszawie. Do Warszawy wybrał się szwedzki premier Stefan Löfven, minister spraw zagranicznych Margot Wallström oraz minister obrony Hultqvist – wszyscy członkowie partii Socjaldemokraci.

Oprócz Szwecji na szczyt NATO zaproszeni zostali również inni przedstawiciele krajów Europy wschodniej – Finlandii, Ukrainy, Gruzji i innych.

Temat warszawskiego szczytu NATO jest dzisiaj szeroko poruszany w szwedzkich mediach. W szwedzkim społeczeństwie wzrasta akceptacja dla członkostwa w NATO, ale wahania są duże. Po ponad 200 latach bez wojny na swoim terytorium, porzucenie polityki neutralności, rozumianej jako nie przystępowanie do militarnych sojuszy – nie jest łatwe. Póki co Szwedzi chcieliby przystąpić do NATO – ale tylko troszeczkę. (rn)

Szwecja pełna jagód
Szwedzkie lasy będą w tym roku pełne czarnych jagód – przepowiada Szwedzki Uniwersytet Rolniczy (Sveriges Lantbruksuniversitet, SLU). W wielu regionach kraju spodziewany jest dwa razy większy wysp czarnej borówki niż normalnie. Ma to być największy urodzaj od 13 lat, czyli od kiedy rozpoczęto regularne badania.

Najwięcej jagód będzie w południowej połowie kraju. W Gotalandi (Götaland, nie mylić z wyspą Gotland – Gotlandią) ma ich być ponad dwa razy więcej niż średnio. W południowej części Norrlandii "zaledwie" dwa razy więcej, a w Svealandii, na poziomie Sztokholmu, już tylko 1,6 raza większy urodzaj niż normalnie.

W tym roku nie opłaca się więc jechać na jagody daleko na północ Szwecji. Tam SLU prognozuje średni urodzaj jagód. (rn)

Posiadacze domów coraz bogatsi
Ceny domów jednorodzinnych rosną w Szwecji jak na drożdżach. W drugim kwartale w skali kraju za dach nad głową trzeba było płacić o 3% więcej niż w kwartale pierwszym obecnego roku. W porównaniu rocznym jest to wzrost o 11%, o 1% mniej niż roczny wzrost pierwszego kwartału. Średnia krajowa cena nieruchomości typu działka plus domek jednorodzinny wynosi teraz około 1,3 mln złotych.

Spadek cen domków jednorodzinnych – småhus – odnotowano ostatnio w Szwecji we wrześniu 2012 r. Wówczas to ceny były niższe raptem o 1% niż 12 miesięcy wcześniej.

Najwięcej wzrosły ceny w województwach sztokholmskim i gotlandzkim (wyspa Gotlandia), w obu aż o 16% r/r. Na poziomie gmin rekordzistą jest gmina Södertälje w woj. sztokholmskim, gdzie roczny wzrost cen domów wyniósł aż 20%. (rn) Zobacz też: Bańka cenowa oraz Miliony za grosze...

Kąpieliska w Szwecji
Jak co roku w Szwecji ocenia się jakość wody w większych kąpieliskach morskich i jeziornych. "Większe kąpieliska" to takie, gdzie średnio w sezonie kąpie się co najmniej 200 osób. Długość sezonu jest różna w różnych częściach Szwecji, określa go gmina i... pogoda. Próbki wody pobiera się 2-3 razy w roku.

Na podstawie wyników badań kąpieliska kwalifikuje się na cztery rodzaje: doskonałe, dobre, zadowalające oraz niedobre. Na 445 kąpielisk w Szwecji, badanych przed tegorocznym sezonem, tylko 9 oceniono jako "niedobre". Za to aż 289 otrzymało odznakę "doskonałe". (rn).
Kąpieliska, których należy się wystrzegać...

Foto Sören Colbin/SIS

Terroryści wśród uchodźców?
Szwedzki Urząd Migracyjny – Migrationsverket – zgłosił w tym roku już 280 osób ubiegających się o azyl w Szwecji do tutejszej Policji Bezpieczeństwa Säpo (Säkerhetspolisen). Chodzi o osoby podejrzane o związki z terroryzmem lub sympatyzujące z organizacjami terrorystycznymi. W całym roku 2015 do Säpo zgłoszono 461 takich osób, co oznacza, że liczba ta zostanie przekroczona w roku obecnym, mimo mniejszego napływu islamskich migrantów do Szwecji.

– Liczba spraw związanych z podejrzeniem o terroryzm i inne zagrożenia, przekazywanych do Säpo, zwiększyła się pięciokrotnie od roku 2014 – mówi dla Sveriges Radio Oskar Ekblad, odpowiedzialny za bezpieczeństwo w Urzędzie Migracyjnym.

W 2015 roku możliwość zamieszkania w Szwecji otrzymało 109 610 osób. 33 671 zostało uznanych za uchodźców i tym podobnych, 43 414 otrzymało prawo pobytu na zasadzie łączenia rodzin. Pozostali głównie z powodu studiów, pracy lub jako obywatele UE/EOG.

W pierwszej połowie obecnego roku o azyl w Szwecji wystąpiło 15 488 osób, najwięcej z Syrii, Afganistanu i Iraku. (ak)

Całkowita ilość podań o azyl w Szwecji w okresie 2013 do czerwca 2016 r.

Szwedzkie lato
I owszem, nasza najbliższa gwiazda wygląda dość często zza chmur. Światła mamy dużo, ale gorzej z ciepełkiem. Temperatury w najbliższym tygodniu mają wahać się w granicach 15-20°C. Na wschodnim wybrzeżu nieco niższe, na poziomie Sztokholmu: 11-17°C. Szwedzki standard.

Mimo to okazuje się, że 90% Szwedów doznaje co lata poparzenia słonecznego. Wyblakłe w ciemnościach pozostałych pór roku białasy, w lipcu łakomie wchłaniają słoneczne promienie bez opamiętania. Choć nie wszyscy – blisko połowa twierdzi, że teraz opala się znacznie mniej niż pięć lat temu – ustalił szwedzki Urząd ds. ochrony przed promieniowaniem, Strålsäkerhetsmyndigheten. O opaleniowe zwyczaje zapytano 2600 osób. (rn)

Polityczny jarmark Almedalen
Jutro na wyspie Gotland zaczyna się największy w Szwecji polityczny jarmark – Almedalsvecka – Tydzień Almedalen. Do stolicy Gotlandii, Visby, zjeżdżają przywódcy wszystkich partii politycznych, reprezentowanych w riksdagu – szwedzkim sejmie. Oprócz partii politycznych reklamować się będą poszczególne urzędy i instytucje państwa i władz lokalnych, organizacje społeczne, religijne, związki zawodowe itp. Ich liczba rośnie z roku na rok. W 2010 roku było ich 758, rok temu prezentowało się już 1645 podmiotów.

Z roku na rok rośnie też liczba odwiedzających Tydzień Almedalen. W 2008 roku było ich zaledwie 6000 – w 2015 polityczny jarmark odwiedziło już 35 000 osób.

Coraz częściej podnoszą się jednak głosy krytyczne, zwłaszcza do instytucji państwowych, które coraz hojniej szastają publicznymi pieniędzmi. 70% szwedzkich organów władzy – myndigheter – wystawia się w tym roku w Visby. Rekordzistą jest Urząd Migracyjny – Migrationsverket – który w ciągu sześciu dni Tygodnia Almedalen zamierza przepuścić pół miliona złotych. (rn) Zobacz też...

1,8 miliarda sek do kosza?
Wczoraj minął termin ważności trzech szwedzkich banknotów – 20, 50 i 1000 koron. Od dzisiaj nie są one już ważnym środkiem płatniczym. Do końca sierpnia można jednak wpłacać je na konto bankowe. Potem można je będzie wymienić za opłatą 100 koron w Narodowym Banku Szwecji – Sveriges Riksbank, popularnie zwanym Riksbanken.

Riksbanken robił wszystko by przypomnieć mieszkańcom o konieczności "pozbycia się" starych banknotów przed dzisiejszym dniem. Przeprowadzono kilka kampanii informacyjnych na ten temat. Mimo to nadal nadal krążą gdzieś stare banknoty w sumie o wartości 1,8 miliarda koron – wylicza bank. (ak) Zobacz też...